Leve de schrijvers met lef - schaamte staat creativiteit in de weg

Wat wil je delen met een groter publiek? Wat hou je voor je? Gedachten die me overspoelen bij het ontwaken. Op het moment dat ik mijn ogen opende was het 3.45 uur. Het zien van de cijfers in de juiste volgorde maakte indruk, 3,4,5 zou code kunnen zijn voor: aan de slag. De eerstvolgende gedachte was niet van mijzelf, drong zich op vanuit mijn onderbewustzijn.

Alle Männer sind Verbrecher, Ihr Herz ist ein finsteres Loch. Ik dacht de stem van mijn exgenoot te horen, was dit niet een zin uit één van de nummers die hij met zijn band The Doctors ten gehore bracht, en wie weet nog steeds? De hoes van de plaat waar het nummer op staat kwam me zelfs voor de geest. Niet zo vreemd,  als je bedenkt dat er een boek over hem geschreven wordt, en dat ik daar van op de hoogte ben. Vanwege die wetenschap zijn er de laatste tijd veel herinneringen boven komen drijven.

Opgestaan, thee gezet. Google raadplegend blijkt het de eerste zin van een Duits volksliedje. De strekking van het geheel? Hij mag een lul zijn (of 'em overal in steken), maar je houdt toch van hem. Ja, ja. Dat was toen meneer, maar nu echt niet meer.

Elsbeth Etty in haar recensie van Blessuretijd (1994) door Anja Meulenbelt:

Exhibitionisme en narcisme zijn geen eigenschappen die per definitie een succesvol schrijverschap in de weg staan, maar het is niet zo dat ze op zichzelf voldoende zijn om een leesbaar werk te garanderen. Nadat Anja Meulenbelt in 1976 De schaamte voorbij had gepubliceerd vroeg Annie Romein zich in Opzij af hoe het mogelijk was dat zoiets werd uitgegeven en zelfs het predikaat 'roman' meekreeg. Volgens Romein moet een roman minimaal aan de volgende voorwaarden voldoen: '1 het talent van de romanschrijver, 2 een grote betrokkenheid bij het verhaal, of het nu autobiografisch is of niet, 3 een niet minder grote afstandelijkheid tegenover datzelfde verhaal en 4 nog eens: talent.' Romein vond dat De schaamte voorbij alleen aan de tweede voorwaarde, grote betrokkenheid bij het verhaal, voldeed. 

Nou, nou, nou, denk ik bij mezelf, daar heb je het al, één recensent die er niet goed van werd, en mevrouw Meulenbelt afkatte.

Vervolgens kom ik echter een stukje tegen van regisseur Henna van Gennep in hetzelfde tijdschrift Opzij (in 2010). Van Gennep vindt  dat iedere vrouw dit boek (De schaamte voorbij) gelezen moet hebben.

Had Annie Romein last van plaatsvervangende schaamte? Wie zal het zeggen. We kennen dat gevoel allemaal, vooral wanneer we iets herkennen in dat wat we tegen komen. 'Hè, moest ze dat nu echt met de hele wereld delen?"

Universele vuile was. De boodschap blijft: hang 'em niet buiten. En wie dat wel doet, ook al spreekt ze voor een percentage van de goegemeente, kan rekenen op een veeg uit de pan, ook al worden er in het geval van Anja Meulenbelt 100,000+ exemplaren van haar boek verkocht.

Delen of niet mededelen, dat blijft de vraag. Schrijven voor jezelf, of uitgeven. Als je grote last van angst hebt, dan kan het nog altijd na je dood. Dan hoef je niet te lijden onder falen noch succes.

Schrijvers moeten lef hebben, want schaamte werkt verlammend, en staat creativiteit in de weg.


Deze tekst by Judith van Praag is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 Unported License.